گاز و روغن در تجهیزات برودتی

انواع، ویژگی‌ها، کاربردها و برندهای معتبر

در هر سیستم برودتی، دو عنصر حیاتی وجود دارد که عملکرد کل مجموعه به آن‌ها وابسته است: گاز مبرد (Refrigerant Gas) و روغن کمپرسور (Refrigeration Oil).

مبردها وظیفه انتقال حرارت را بر عهده دارند و روغن کمپرسور، وظیفه روانکاری، خنک‌کاری و محافظت از اجزای متحرک کمپرسور را ایفا می‌کند. انتخاب صحیح این دو ماده نه‌تنها در راندمان و طول عمر تجهیزات برودتی تأثیر مستقیم دارد، بلکه از نظر مصرف انرژی و سازگاری با محیط زیست نیز بسیار مهم است.

گاز مبرد در تجهیزات برودتی

انواع گازهای مبرد

مبردهای کلروفلوئوروکربن (CFC) – قدیمی
مانند R12
به دلیل آسیب به لایه اوزون منسوخ شده‌اند.

مبردهای هیدروکلروفلوئوروکربن (HCFC)
مانند R22
راندمان خوب اما با محدودیت زیست‌محیطی (در حال حذف تدریجی).

مبردهای هیدروفلوئوروکربن (HFC)
مانند R134a، R404a، R410a
بدون آسیب به اوزون، پرکاربرد در سردخانه و کولرهای گازی.

مبردهای هیدروفلوئورواولفین (HFO)
مانند R1234yf
نسل جدید با GWP بسیار پایین و سازگار با محیط زیست.

مبردهای طبیعی (Natural Refrigerants)
مانند CO2 (R744)، آمونیاک (R717)، پروپان (R290)
راندمان بالا، اقتصادی و دوستدار محیط زیست.

ویژگی‌های یک مبرد مناسب

• سازگار با کمپرسور و روغن

• پایداری شیمیایی و غیر خورنده بودن

• ایمنی (غیر سمی و غیر قابل اشتعال در صورت امکان)

• راندمان بالا و صرفه‌جویی در انرژی

• سازگاری با محیط زیست (ODP و GWP پایین)
  
  

روغن در تجهیزات برودتی

وظایف روغن کمپرسور

• روانکاری قطعات متحرک کمپرسور

• جلوگیری از سایش و خوردگی

• انتقال حرارت و خنک‌کاری اجزا

• افزایش طول عمر کمپرسور
  
  

انواع روغن‌های برودتی

روغن‌های معدنی (Mineral Oil)
مناسب برای مبردهای قدیمی (مانند R12، R22)

روغن‌های آلکیلبنزن (AB Oil)
سازگار با HCFCها
پایداری حرارتی بالا

روغن‌های پلی‌اُل‌استر (POE Oil)
مناسب برای مبردهای HFC مانند R134a، R410a
مقاومت عالی در برابر دما و فشار

روغن‌های پلی‌آلکالین گلایکول (PAG Oil)
پرکاربرد در کمپرسورهای خودرو و سیستم‌های تهویه اتومبیل

ویژگی‌های روغن برودتی استاندارد

• ویسکوزیته مناسب (نه خیلی رقیق و نه خیلی غلیظ)

• غیر خورنده و پایدار در برابر حرارت

• قابلیت حل شدن در مبرد مورد استفاده

• عدم ایجاد رسوب و لجن در سیستم
  
  

کاربرد گاز و روغن در تجهیزات برودتی

• کولرهای گازی و اسپلیت‌ها: استفاده از گاز R410a یا R32 با روغن POE

• سردخانه‌های صنعتی: گاز R404a، R134a یا CO2 به همراه روغن POE یا AB

• چیلرها: ترکیب گازهای HFC/HFO با روغن‌های تخصصی POE

• یخچال‌های فروشگاهی و خانگی: گاز R600a یا R134a همراه با روغن POE

• صنایع غذایی و دارویی: مبردهای طبیعی (CO2، آمونیاک) با روغن‌های خاص مقاوم در برابر فشار بالا
  
  

برندهای معتبر گاز و روغن برودتی در دنیا

برندهای معتبر گاز

• Dupont / Chemours (آمریکا): سری Freon و Opteon

• Honeywell (آمریکا): سری Genetron و Solstice

• Arkema (فرانسه): سری Forane

• Daikin (ژاپن): گازهای نسل جدید HFC و HFO

• Linde (آلمان): مبردهای صنعتی و طبیعی
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

برندهای روغن برودتی

• Emkarate (آمریکا): روغن‌های POE بسیار پرکاربرد

• Suniso (ژاپن): روغن معدنی و آلکیلبنزن
  

• Bitzer (آلمان): روغن تخصصی برای کمپرسورهای اسکرو و پیستونی

• Castrol (انگلیس): روغن‌های صنعتی با کیفیت بالا
  

• Fuchs (آلمان): روغن‌های مخصوص تبرید و سرمایش صنعتی
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  

نکات مهم در انتخاب گاز و روغن برودتی

• سازگاری بین گاز و روغن (مثلاً R410a فقط با روغن POE سازگار است).

• انتخاب بر اساس ظرفیت سرمایشی و فشار کاری سیستم.

• توجه به مقررات زیست‌محیطی (ODP و GWP).

• استفاده از برندهای معتبر برای جلوگیری از آسیب به کمپرسور.

• انجام سرویس‌های دوره‌ای برای تعویض یا شارژ مجدد مبرد و روغن.

گاز و روغن برودتی دو رکن اساسی در عملکرد صحیح سیستم‌های سرمایشی هستند. انتخاب درست نوع مبرد و روغن، علاوه بر کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر تجهیزات، به حفظ محیط زیست نیز کمک می‌کند. استفاده از برندهای معتبر جهانی و رعایت اصول سرویس و نگهداری، کلید داشتن یک سیستم برودتی پایدار و ایمن است.